TẾT - NGUYỄN NGỌC TƯ

Nguyễn Ngọc Tư mong một năm mới thật nhẹ nhàng

Năm 2006 qua đi với "xì căng đan" ngoài ý muốn, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư đang chờ mong một năm mới nhẹ nhàng hơn. Giản dị với những tình cảm thật thà dành cho người thân, bạn bè, chị trò chuyện với VnExpress về văn chương, chữ nghĩa vào thời điểm giáp Tết.

- Hồi nhỏ chị đón Tết ra sao?

- Tôi nhớ không rõ ràng. Nhưng thường thì Tết nào cũng chảy... máu cam, vì ăn quá nhiều đồ ngọt, nhiều dưa hấu. Chờ mỏi mòn đến chiều 30 mới dám lấy dép mới, đồ mới ra mặc, đi lòng vòng trong xóm coi có ai… khen đẹp không. Mùng Một về nhà ngoại. Xong lơn tơn đi quán lấy tiền lì xì mua… xirô uống. Mùng Hai đeo theo anh chị đi công viên, vô mấy gian hàng lô tô, ném vòng mất cả buổi trời, cộng với khá nhiều tiền mới thu hoạch được mấy… gói mì tôm, vài lon nước ngọt, thấy mình vĩ đại quá, thu hoạch lớn quá.

Hồi đó, tôi khoái ăn dưa hấu. Dường như mong chờ Tết chỉ để ăn dưa hấu và mặc đồ mới. Mà ngày trước, chỉ dịp Tết mới có dưa, bây giờ người ta trồng dưa suốt năm, mất đi một lý do để chờ đợi Tết. Chán thiệt!

Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư và "Thằng bạn nhỏ". Ảnh: N.N.T.

- Trong ngày Tết của gia đình chị, chuyện ăn uống quan trọng ra sao?

- Quan trọng một chút thôi. Tết không chỉ là dịp ăn (nếu muốn thì mình có thể ăn vào bất cứ thời điểm nào). Nhưng trong cái không khí bồn chồn, nôn nả, ấm áp sum vầy đó mọi người tụm lại, không ăn uống đãi đằng thì cũng chẳng biết làm gì cho hết Tết.

- Ông xã chị và cậu nhóc thích được ăn món gì do chị nấu nhất?

- Tôi hỏi rồi, họ nói món canh chua cũng khá, nhưng không chắc là hai nhân vật này nói thật lòng. Bởi có thể món đó đang ở phía… tương lai. "Thằng bạn nhỏ" của tôi hay thay đổi, lúc thì mê đùi gà, lúc khoái… đậu hũ chấm tương, nhưng mê nhất là món trứng chiên.

- Nhà văn miệt vườn chuẩn bị nhà cửa đón Tết thế nào?

- Tôi quét… mạng nhện và đem quăng bỏ những món mà cả năm vì tiếc mà dúi vào góc này góc nọ nhưng chẳng bao giờ dùng được nữa. Xong ngu ngơ ra chợ mang về một mớ bánh mứt mà không biết bao giờ mới ăn hết. Mua gạo, muối đổ đầy hũ… Lúc chạy xe đi đổ xăng cho đầy thì hoảng hồn, phát hiện ra những món ăn ở nhà có nguy cơ ế ẩm, vì Tết nào mình cũng đóng cửa đi chơi suốt.

- Chị tự tay nấu món ăn hay làm bánh mứt, dưa kiệu gì cho ba ngày Tết?

- Rất xấu hổ khi phải nói rằng, thường là không. Hồi trước thì toàn rình coi ở nhà má làm món gì mình nói dèm để xớt chút đỉnh đồ ăn, bây giờ má tôi già nhưng người chị dâu của tôi giỏi y chang má, nên việc của tôi vẫn là rình và… xin.

- Cảm xúc của chị về ngày Tết hôm nay và ngày xưa khác nhau như thế nào?

- Ngày xưa, tôi luôn chờ đợi Tết, vì nó rất đáng chờ đợi. Bây giờ thì tôi cũng vẫn còn chờ Tết, không phải vì áo mới, vì dưa hấu, mà muốn kết lại một chặng đời, để sau tết mình sẽ sống những ngày mới. Để thấy những lỗi lầm, những dại dột đã thuộc về quá khứ, không thể chỉnh sửa. Thôi, không thèm day dứt…

- Chị mong chờ điều gì ở năm mới?

- "Một năm thật nhẹ nhàng", tôi luôn mong ước vậy. Ước cho mình và cho cả bạn bè mình. Nhưng, điều đó nghe có vẻ thật buồn cười. Vì người ta hay chúc nhau "Vạn sự như ý!".

Khúc ba mươi

Nguồn: vn.net

Năm nào cũng vậy, do thức dậy sớm đi chợ sớm, nên má là người đầu tiên mở ngày ba mươi Tết ra. Không biết có phải số má cực, vía má cực không mà hôm đó cả nhà đều phải làm công chuyện tối mắt tối mũi. Đến nỗi, nhắc tới Tết là thấy chữ “Ba Mươi” chình ình, choáng chật cả ký ức.

Đó là cái ngày duy nhất trong năm cả nhà sum họp mà không sum họp. Ai nấy túi bụi với chuyện của mình.

Cánh đàn ông con trai (nói cánh cho ham vậy, chỉ hai người thôi, chứ mấy), cánh này quan trọng, lãnh phần dọn dẹp, lau chùi, làm đẹp nhà. Nào là quét mạng nhện trên trần, lau cửa kính, tủ bàn, kỳ cọ mấy cái lư đồng, đem phơi nắng. Mệt phờ.

Lúc dọn dẹp, bày biện bàn thờ thì mùi chiên xào dưới bếp bay lên, trời, lại phải bỏ ngang công việc đang làm dở, chuẩn bị mâm bàn cúng rước ông bà. Xế chiều rồi, chớ giỡn…

Cúng kiếng xong, cánh đàn ông tiếp tục chuyển sang đánh trận… ngoài sân, còn má vẫn hì hụi trong bếp, vừa trông chừng nồi thịt kho, vừa làm thịt nguội, sau lưng má, củ cải với dưa leo đang chờ tới phiên mình trở thành món… dưa chua.

Tết của má dài thăm thẳm, phải kể từ hôm tát đìa bắt cá làm mắm, xẻ khô. Cá còn phơi trên mấy hàng bông bụp má bắt tay vào làm củ kiệu. Hồi chị còn nhỏ, má lãnh luôn phần làm mứt, nướng bánh kẹp, bánh bông lan.

Chị lớn, chị giành lấy, nói để chị làm, nên cả ngày ba mươi tụi nhỏ không thấy chị liếc, chị rầy; bởi chị cũng cắm đầu làm mứt, nào là mứt chùm ruột, mứt gừng, không biết ai ăn cho hết mà ôm đồm, vừa ngào chảo mứt dừa vừa chạy ra coi mớ mứt tắc (quất) phơi ngoài sân không biết có kiến bò lên không.

Cái dáng chị khum khum, tay đấm lia lịa vào lưng, than mỏi quá nhưng vẻ mặt thì tươi rói, ngây ngất. Giống hệt cả nhà, miệng kêu cực mà hớn hở, như thể ngày cuối năm này không có việc gì làm mới là niềm đau khổ lớn.

Tụi con nít cũng bận lắm, chạy đi chạy lại “Lấy giùm ba cây bàn chải”, “Chặt giùm má mấy trái dừa”, “Ê, coi chừng mấy con chó chạy giỡn làm đổ mớ mứt đang phơi…”, “Chạy đi mua cho má mấy bịch muối, cho đầy đủ, nhỏ ơi”.

Trên đường chạy đầu này đầu nọ, tụi con nít không quên thò đầu vô tủ vuốt ve mấy bộ đồ mới, ứa nước miếng, trông mau tới chiều để mặc, nên có khi má kêu hai ba lần mới chịu đi làm, bịu xịu càu nhàu trong bụng, không biết ông trời sinh ra Ba Mươi Tết làm chi, công chuyện quá trời.

Mà, việc nào cũng quan trọng, quan trọng khủng khiếp, không thể để đến ngày mai. Tuyệt nhiên, chẳng ai chần chừ “Để làm sau…”. Cứ như là không còn ngày mai nữa, cả nhà làm cho bằng hết việc, đến xanh mặt, mướt mồ hôi, như ai đó đuổi đằng sau, như làm bây giờ để mai mốt không động tay vào bất cứ việc gì nữa.

Tụi con nít buồn cười, vì cữ kiêng lắm thì chỉ thảnh thơi được ngày mùng Một, bữa sau ba má cũng ra vườn tưới rau, chị nhất định phải rửa chén, giặt đồ, anh đến cơ quan, mọi người trở lại với công việc thường ngày của mình. Ba Mươi cũng đâu có thay đổi được gì mà làm muốn nín thở?

Tụi nhỏ không biết, thật sự của Tết là bữa ba mươi này. Khi tụi nhỏ mặc bộ đồ mới đi khoe dài dài xóm, khi ba và anh tắm táp xong ra hàng ba ngơ ngẩn ngắm hoa sao nhái đốt lửa vàng run rẩy trước sân, khi má nhốt than trong những bếp lửa tàn, khi chị đứng chải tóc trước gương, thì Tết đã chớm hết, mùng Một, mùng Hai là Tết phai; mùng Ba, mùng Bốn Tết tàn.

Tụi nhỏ không biết, mãi về sau, khi lớn lên, trong ký ức Tết ấu thơ, những ngày mùng rất nhạt, đơn điệu, chỉ chơi và chơi. Nhưng bữa Ba Mươi luôn sống động, lung linh những mồ hôi, những nụ cười, những khoan khoái, những ngọt ngào…

(Trích "Ngày mai của những ngày mai" - Tác giả: Nguyễn Ngọc Tư, NXB Phụ nữ)

NHỮNG ĐỊNH NGHĨA THÚ VỊ VỀ CUỘC SỐNG

NHỮNG ĐỊNH NGHĨA THÚ VỊ VỀ CUỘC SỐNG 

CUỘC SỐNG là niềm hạnh phúc, sự yêu thương. Hạnh phúc được sinh ra trên đời. Hạnh phúc được có mẹ, có cha. Khi mỗi sớm mai thức dậy xung quanh mình đều là những người thân yêu. Mỗi ngày ta nhận được biết bao những lời hỏi thăm, quan tâm từ mọi người hay bất ngờ nhận được món quà của người bạn từ phương xa. Được yêu thương và chia sẻ yêu thương với mọi người là niềm vui mà cuộc sống mang lại cho chính bạn.

CUỘC SỐNG là những cái đẹp. Cái se lạnh của ngày đông hay cơn mưa rào bất chợt mùa hạ, chiếc lá vàng khô ép trong trang vở… Một người bạn tốt luôn bên ta khi ta buồn vui, cùng chia sẻ cảm xúc… Một người tốt không quen tình cờ ta thấy trên đường rất đẹp trong chính hành động của mình.

CUỘC SỐNG là những lời hứa, hứa với mọi người, hứa với chính mình. Mỗi ngày ta đều tự nhủ nên thế này, không nên thế kia và nói với mọi người về những những dự định, kế hoạch. Ta hứa, hứa… Có những điều ta giữ lời, nhưng cũng có những điều ta không làm được… Tuy nhiên, bản thân ta đều cố gắng để giữ chữ tín.

CUỘC SỐNG còn là một cuộc chạy đua. Thi chạy cùng lũ bạn xem ai leo lên tầng đầu tiên. Bố chạy vòng vòng tránh tắc đường, mẹ thì tranh thủ đi chợ thật sớm, khéo léo trả giá để mua được những thực phẩm ngon, bổ, rẻ phục vụ cả nhà. Rồi ai ai cũng đang chạy đua với quỹ thời gian của mình để không lỡ nhịp, không lãng phí.

CUỘC SỐNG chính là những bài học mà ta học hoài, học mãi không thấy hết. Là những bài cụ thể trong sách hoặc những kinh nghiệm mà tự ta phải ngẫm ra. Đôi khi chính những cô lao công, những em bé ăn xin lại là thầy ta trong cuộc sống. Vì vậy mỗi ngày ta đều phải học để đổ đầy túi kiến thức.

CUỘC SỐNG còn là những cơ hội. Cơ hội được thử sức với những khó khăn mới, khám phá những địa danh, văn hoá tại những nơi mà ta chưa biết đến. Cơ hội được làm quen với một cô bé xinh gái, một anh chàng điển trai. Hay để nói lời yêu thương với bố mẹ, lời xin lỗi với nhỏ em… Chia tay những kí ức buồn và đón nhận niềm vui mới, có thêm công việc để giúp đỡ gia đình… Cuộc sống trao ta những cơ hội và ta là người phải nắm bắt.

CUỘC SỐNG thật gần và thật quen, đơn giản là những điều xung quanh bạn. Hãy trân trọng những giá trị tạo nên cuộc sống của bạn và đừng để mỗi ngày trôi qua vô nghĩa bạn nhé!

Em à! Hãy tựa vào vai anh

Hãy tựa vào vai anh đi em à nếu em mỏi mệt. Dù anh biết, em mạnh mẽ, kiên cường, em là người con gái đầy ý chí, nghị lực nhưng âu điều gì cũng có gì hạn, và sức người cũng thế mà em, đừng gắng gồng một mình khi đôi chân em như muốn ngã quỵ với bao nỗi muộn phiền. Tựa vào vai anh để bình lặng và đừng nghĩ ngợi gì quá nhiều, hãy để lòng thanh thản, hãy xua đi nhọc nhằn, rồi nhoẻn một nụ cười tươi xinh nha em!

Hãy tựa vào vai anh đi em à nếu em muốn im lặng đôi chút. Anh hứa, anh sẽ không nói gì, hỏi chi, sẽ lặng thật lặng để nghe em nói với ánh mắt sẻ chia, với con tim đồng cảm. Anh biết mình vẫn chưa thể hiểu hết về em, nên anh sẽ không suy đoán lung tung, không nghĩ ngợi mơ hồ mà chỉ nhìn thật sâu vào mắt em để em biết rằng những lúc em như thế lòng anh rất khó chịu, và đa mang.

Hãy tựa vào vai anh đi em nếu em cảm thấy mình đã yếu đuối lắm rồi. Anh biết, để được như ngày hôm nay, nụ cười, nước mắt trong em đã chan hòa không biết bao nhiêu lần, trông em mạnh mẽ thế đó, nhưng cũng mong manh, dễ vỡ biết nhường nào. Dẫu anh chẳng là người đàn ông tài giỏi, nhưng anh tin yêu thương nơi mình đủ để có thể chở che, xoa dịu lòng em, vì trong anh, em là tất cả, là của để dành mà anh luôn yêu quý, tưng tiu từng chút một.

Hãy tựa vào vai anh đi em nếu em nhói đau, và muốn khóc. Hãy để nỗi đau phơi bày, để nó giẫy giụa mà đừng cố kìm nén lại em à, vì nó sẽ làm em ngạt thở mất. Hãy để giọt nước mắt chảy tràn, để nó làm bờ môi em ướt hay thậm chí mặn đắng mà đừng cố ngưng tự, vì nó sẽ làm em thêm khó thở. Anh biết quang gánh mưu sinh lúc nào cũng oằn trên đôi vai bé nhỏ của em, biết yêu thương em được nhận chẳng vẹn nguyên, đủ đầy như bao người, nhưng chưa bao giờ em khóc than vì điều đó, mà môi em luôn cố mỉm cười để giấu nhẹm sự cô đơn, nỗi tự ti tận sâu lòng mình, khiến anh xót xa vô cùng.

Hãy tựa vào vai anh đi em à nếu em muốn dừng chân, muốn có người cùng sẻ chia, lo lắng. Có thể, anh chẳng cho em một cuộc sống xa hoa gấm lụa như phim, như ảnh, nhưng anh sẽ yêu thương em bằng trọn con tim, bằng tất cả lòng chân thành để bên anh, em luôn cảm nhận rằng em là người phụ nữ kiêu sa, hạnh phúc nhất trần đời. Và anh hứa, anh sẽ là bến đỗ cuối cùng để em bình yên, là người tình cuối luôn yêu thương em với một tình yêu cháy bỗng, thiết tha.

Em…

Tựa vào anh nhé!

Anh luôn sẵn sàng, luôn chờ đợi.

Đừng bao giờ lặng câm với nỗi đau, đừng bao giờ ôm ghì khốn khó cho riêng mình mà hãy để anh được cùng em xớt chia em à! Vì yêu em, người đàn ông trong anh đã mạnh mẽ biết bao nhiêu, niềm tin nơi anh đã thêm một lần vụt cháy và yêu thương nơi anh lại trở về thuở nồng nàn, tinh khôi nhất nhất nên anh chẳng thể đứng bên lề cuộc sống của em đâu em…

Thế nhé! Bất cứ lúc nào, bất cứ điều gì xảy ra, bờ vai anh sẽ luôn dành cho em…

Phẫu thuật cho bướu Wilms

Phẫu thuật cho bướu Wilms

Bướu Wilms, điều trị bao gồm phẫu thuật (cắt thận toàn phần hay bán phần) là ung thư đứng hàng thứ 5 ở trẻ em và là ung thư thận hàng đầu ở trẻ em. Điều trị bướu Wilms là một điển hình thành công do áp dụng kết hợp đa mô thức dựa theo National Wilms' Tumor Study Group (NWTSG) và Societe Internationale d'Oncologie Pediatrique (SIOP).

Trong 50 năm qua, chỉ với phẫu thuật thì tỷ lệ sống còn sau 2 năm sau cắt thận chỉ là 20%. Sau này kết hợp xạ trị hỗ trợ thì tỷ lệ sống còn tăng lên 50%. Nhờ vào sự kết hợp của các nhà ung thư học, phẫu thuật, giải phẫu bệnh và với những thuốc mới vincristine, dactinomycin (actinomycin D), và doxorubicin, thì tỷ lệ sống còn trong thế kỷ 20 lên 90%.

Bướu đẩy mô thận bình thường sang 1 bên

Giải phẫu

Bướu Wilms có nguồn gốc từ mô thận nguyên thủy của phôi. Đại thể là một bướu đặc hoặc nang, có thể đẩy lệch hệ thống bài tiết trong thận. Bướu xâm lấn tĩnh mạch thận chiếm 40%. Trong những trường hợp hiếm bướu lan xuống tới niệu quản và bàng quang có thể gây tiểu máu. Bướu 2 bên chiếm 6%. Bướu xâm lấn tại chỗ cũng hiếm bướu thường di căn theo đường máu và bạch huyết.

Chống chỉ định 

Khi bướu có cả hai bên và bướu đã di căn. Bướu lớn quá vượt khỏi đường giữa, xâm lấn mạch máu nưng cả hai điều trên chỉ là chống chỉ định tương đối. Vì vài phẫu thuật viên có tể cắt hết bướu đặc nhưng tăng nguy cơ phẫu thuật cho bệnh nhân. 

Cắt thận toàn phần 

Theo phát đồ của NWTSG, bướu đầu tiên trong điều trị là phẫu thuật cắt thận tận gốc nếu có thể được. Thám sát vùng bụng qua đường rạch bụng ngang. Thận được thám sát bắng cách bóc tách đại tràng cùng bên à mở cân Gerota. Thám sát thận đối bên không được khuyến cáo vì đã có những phương tiện chuẩn đoán hình ảnh học tốt. Nếu có bị bệnh cả 2 bên thì không cắt thận nhưng cũng có thể sinh thiết. Phát đồ điều trị bướu 2 bên đang được nghiên cứu và phát triển. Nếu bệnh chỉ có 1 bên thì cắt thận và nạo hạch vùng là cần thiết.

Cắt thận bán phần 

Vai trò cắt thận bán phần vẫn còn đang bàn cãi . Mặc dù suy thận giai đoạn cuối sau cắt tận một bên là hiếm (0,25% trong thủ nghiệm của NWTSG), bảo tồn mô thận lành có thể ngừa biến chứng này, đặc biệt ở những bệnh nhân có bệnh nội khoa ( hội chứng  WAGR, và Denys-Drash). Cắt thận bán phần khả thi chỉ trong 10-15% bệnh nhân, vì phần lớn bướu là quá lớn khi phát hiện. Và lo lắng nữa là cắt thận bán phần làm cho bướu tái phát tại chỗ. Theo nghiên cứu NWTS-4 thấy 8% tái phát tại chỗ sau cắt bán phần thận vì bướu 2 bên.^[3] Trong trường hợp bướu 2 bên, thận độc nhất, suy thận, thì nên xem xét cắt thận bán phần.

Chuẩn bị trước phẫu thuật 

Nếu bướu không cắt được thì nên sinh thiết sau đó hóa trị cắt thận trì hoãn, trong hầu hết các trường hợp làm bướu nhỏ lại. Sự dính vào cơ quan lân cận thường bị đánh giá quá mức. Biến chứng toàn bộ của phẫu thuật là 20%. Nếu bướu có chồi trong tĩnh mạch thì hóa trị trước phẫu thuật giảm được nguy cơ mở tĩnh mạch lấy chồi 50%

Bướu Wilms 2 bên (6%), mỗ thám sát, sinh thiết 2 bên, đánh giá chính xác giai đoạn (bao gồm sinh thiết hạch hai bên) là nên thực hiện, 6 tuần hóa trị sau đó. Sau đó đánh giá lại bằng chẩn đoán hình ảnh trước khi quyết định điều trị triệt để (1) cắt thận 1 bên và bán phần bên kia (2) cắt thận bán phần 2 bên (3) ch3 cắt thận toàn phần 1 bên, nếu đáp ứng là toàn diện bên đối diện, hướng này làm giảm nguy cơ suy thận. Sống còn 2 năm là cao theo hướng này hơn 80%, tỷ lệ cắt thận giảm 50% ở bệnh nhân có bướu cả hai bên. Cắt thận bán phần 2 bên sau hóa trị hoặc 1 bên đáp ứng tốt hóa trị thì không cần cắt thận.

Hóa trị

Điều trị đa mô thức (phẫu, xạ, hóa) là chìa khóa thành công trong điều trị. ^[4] Theo khuyến cáo NWTSG hóa trị trước phẫu thuật (sau mở bụng thám sát và sinh thiết) trong những tình huống sau^{[5, 6, 7]} :

• Bướu xâm lấn vào tĩnh mạch - 5%  và 40% biến cứng phẫu thuật. Ngay cả ở trong tay người ptv giỏi. Vì vậy hóa trị trước phẫu thuật làm nhỏ đi kích thước của chồi tĩnh mạch chiếm 25% biến chứng phẫu thuật.
• Ở những bướu lớn không thể phẫu thuật được thì hóa trị làm giảm kích thước bướu 50%
• Bướu  Wilms 2 bên

SIOP cũng khuyến cáo háo trị mà không cần mở bụng thám sát và sinh thiết. NWTSG nói là điều này có thể gặp 1%-5% bướu lành.^[8] 

Hóa trị kèm mà không đánh giá giai đoạn phẫu thuật thích hợp (chỉ đánh giá bằng hình ảnh học) có thể thay đổi giai đoạn thật sự ban đầu của bướu lúc phẫu thuật và cuối cùng thay đổi quyết định liên quan tới hóa trị hỗ trợ hay xạ trị, mà điều này dựa trên đánh giá giai đoạn bằng phẫu thuật.

Trong lúc mổ

Rạch da đường mỗ ngang bụng, vào cân Gerota (cân quanh thận) để thám sát thận. Trong trường hợp bướu thận 1 bên tiến hành cắt thận toàn phần nếu bên kia là còn bình thường. Đánh giá gan, hạch, tìm di căn trong phúc mạc. Tĩnh mạch thận và tĩnh mạch chủ dưới nên sớ nắn xem có chồi (6%). Trong trường hợp bướu 2 bên sinh thiết bướu nghi ngờ, sau đó có thể cắt lại sau khi hóa trị để bảo tồn nhu mô thận. Xác định 2 bên có hạch không, đánh dấu bằng clip sắt để sau này có thể xạ trị.

Lấy mẫu phải gọn ràng không rơi vãi mô ung thư ( tăng 6 lần di căn trong ổ bụng).

Hóa trị sau phẫu thuật và xạ trị dựa trên giai đoạn đánh giá bằng phẫu thuật theo hướng dẫn của NWTSG.

Bướu giai đoạn 1, giai đoạn mô học thuận lợi và không thuận lợi hay giai đoạn 2 thì nên : 

• Cắt thận
• Sau đó vincristine and actinomycin D (18 tuần)

Giai đoạn II (stage II) anaplasia hoặc giai đoạn III mô hoạc thuận lợi (favorable histology) và focal anaplasia thì:

• Cắt thận
• Xạ trị vùng bụng  (1000 cGy)
• Vincristine, actinomycin D, và doxorubicin (24 tuần)

Giai đoạn IV với mô học thuận lợi hoặc focal anaplasia:

• Cắt thận
• Xạ trị vùng bụng phụ thuộc vào giai đoạn tại chỗ
• Tia xạ phổi 2 bên (1200 cGy) kèm sulfamethoxazole và trimethoprim (Bactrim) phòng ngừa nhiễm Pneumocystis carinii
• Hóa trị vincristine, actinomycin D, và doxorubicin

Gai đoạn II và IV anaplasia lan tỏa:

• Cắt thận
• Xạ trị vùng bụng
• Xạ trị toàn phổi giai đoạn IV
• Hóa trị 24 tháng vincristine, actinomycin D, doxorubicin, etoposide, và cyclophosphamide

Bướu 2 bên, có mô học không thuận lợi thường có tiên lượng rất xấu dù điều trị đa mô thức.

Theo dõi

Theo dõi sau điều trị kéo dài (nếu có thể suốt đời), bởi vì bệnh có thể tái phát sau vài năm. Theo dõi bao gồm x-quang ngực, siêu âm bụng, CT hoặc MRI mỗi 3 tháng trong 2 năm đầu, mỗi 6 tháng trong 2 năm tiếp theo, và mỗi 2 năm sau đó.

Tiên lượng

Chất đánh dấu ung thư, mô học, và giai đoạn là những yếu tố tiên lượng quang trọng trong trượng hợp bướu 1 bên. 

Khi áp dụng điều trị đa mô thức thì tiên lượng của bướu Wilm là rất tốt, tỷ lệ sống còn 90%. những trường hợp có anaplasia lan tỏa (diffuse) giai đoạn II hoặc IV có thể có tái phát mặc dù điều trị tối đa có tiên lượng xấu. Tuy nhiên sau khi áp dụng những thuốc mới như cyclophosphamide, ifosfamide, cisplatin, carboplatin, và etoposide, và đặc biệt kết hợp ICE (ifosfamide, carboplatin, etoposide), đã góp phần giảm tái phát đáng kể, tăng tỷ lệ sống còn 50%-60%.^{[9, 10, 11]}

Biến chứng phẫu thuật

• Tắc ruột đại tràng (7%)
• Xuất huyết (6%)
• Nhiễm trùng vết mỗ, thoát vị (4%)
• Biến chứng mạch máu (2%)
• Tổn thương ruột và tạng (1.5%)

 Theo Emedicine Medscape Urology

 ---------------------------------------------------------------------------------------------------

1. Ehrlich PF, Ritchey ML, Hamilton TE, Haase GM, Ou S, Breslow N, et al. Quality assessment for Wilms' tumor: a report from the National Wilms' Tumor Study-5. J Pediatr Surg. Jan 2005;40(1):208-12; discussion 212-3.
2. Kubiak R, Gundeti M, Duffy PG, Ransley PG, Wilcox DT. Renal function and outcome following salvage surgery for bilateral Wilms' tumor. J Pediatr Surg. Nov 2004;39(11):1667-72.
3. Haecker FM, von Schweinitz D, Harms D, Buerger D, Graf N. Partial nephrectomy for unilateral Wilms tumor: results of study SIOP 93-01/GPOH. J Urol. Sep 2003;170(3):939-42; discussion 943-4.
4. Metzger ML, Dome JS. Current therapy for Wilms' tumor. Oncologist. Nov-Dec 2005;10(10):815-26.
5. Ritchey ML. The role of preoperative chemotherapy for Wilms' tumor: the NWTSG perspective. National Wilms' Tumor Study Group. Semin Urol Oncol. Feb 1999;17(1):21-7.
6. Bogaert GA, Heremans B, Renard M, Bruninx L, De Wever L, Van Poppel H. Does preoperative chemotherapy ease the surgical procedure for Wilms tumor?. J Urol. Oct 2009;182(4 Suppl):1869-74.
7. Kalapurakal JA, Peterson S, Peabody EM, Thomas PR, Green DM, D'angio GJ, et al. Pregnancy outcomes after abdominal irradiation that included or excluded the pelvis in childhood Wilms tumor survivors: a report from the National Wilms Tumor Study. Int J Radiat Oncol Biol Phys. Apr 1 2004;58(5):1364-8.
8. de Kraker J, Graf N, van Tinteren H, Pein F, Sandstedt B, Godzinski J, et al. Reduction of postoperative chemotherapy in children with stage I intermediate-risk and anaplastic Wilms' tumour (SIOP 93-01 trial): a randomised controlled trial. Lancet. Oct 2-8 2004;364(9441):1229-35.
9. Dome JS, Green DM, Cotton CA, et al. Treatment of anaplastic Wilms tumor: A report from the National Wilms Tumor Study Group. Am Soc Clin Oncol. 2005;23(16S):802S.
10. Fuchs J, Kienecker K, Furtwängler R, Warmann SW, Bürger D, Thürhoff JW, et al. Surgical aspects in the treatment of patients with unilateral wilms tumor: a report from the SIOP 93-01/German Society of Pediatric Oncology and Hematology. Ann Surg. Apr 2009;249(4):666-71.
11. Kalapurakal JA, Nan B, Norkool P, Coppes M, Perlman E, Beckwith B, et al. Treatment outcomes in adults with favorable histologic type Wilms tumor-an update from the National Wilms Tumor Study Group. Int J Radiat Oncol Biol Phys. Dec 1 2004;60(5):1379-8

Tê mê cá linh non

04/08/2013 11:14 (GMT + 7)

 

TT - Khoảng đầu tháng 7 âm lịch, nước ở đầu nguồn sông Tiền, sông Hậu đỏ quạch một màu, gọi là “nước đổ”. Lúc này cá linh non lại về.

Theo Nguyễn Văn Hầu, người ta gọi nước đổ là vì “nước chỉ từ nguồn (Biển Hồ) đổ xuống biển, không chảy lên”, “mỗi năm, khi nước bắt đầu đổ thì trứng cá linh nở thành con. Chúng bị làn nước “giang hồ phiêu bạt”, lênh đênh vượt biên thùy. Ven đồng Tháp Mười về phía Tiền Giang cũng như các vùng đồng bằng Cỏ Lau, Bắc Đai, Láng Linh, miền Hậu Giang, là những nơi trú ẩn tốt cho chúng” (Nửa tháng trong miền Thất Sơn). Đó là mùa cá linh non.

“Phía trong miền Hồng Ngự (Đồng Tháp) nó (cá linh - NV) lội đầy rạch, chỉ việc lấy thùng thiếc mà xúc. Hồi lúa rẻ, mỗi thùng chỉ bán có một cắc. Ăn không hết làm nước mắm và mắm cũng không hết, có khi người ta phải đổ đi, hoặc dùng làm phân bón thuốc (thuốc lá)” (Nguyễn Hiến Lê, Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười). Để bắt cá linh non, ngày nay người ta dùng vó, đăng, lọp... nhiều nhất là đáy, nhưng thu hoạch chẳng là bao so với ngày xưa. Tất nhiên giá cá linh non bây giờ cao ngất trời, là đặc sản cao cấp ngay tại rún cá, ngự trong thực đơn các nhà hàng hai tỉnh An Giang và Đồng Tháp. Nhưng muốn thưởng thức cá linh non đúng điệu phải chịu khó lên Khánh An, Long Bình (An Phú, An Giang) hay Thanh Bình, Tam Nông (Đồng Tháp). Món cá linh non ở miệt cận biên này giúp ta thỏa thuê bụng dạ vì chúng mới đánh bắt, còn tươi xanh.

Món ngon cá linh non là chiên bột ăn kèm rau sống chấm nước mắm chua ngọt. “Linh diệu” nhất là kho lạt. Cá linh non tươi, ăn sương, ăn bọt nước đất trời, chỉ cần rửa sạch là xong. Bắc nồi nước và me non tươi nấu sôi, nêm nếm gia vị vừa khẩu vị, liền tay sớt đĩa cá linh non vào. Nước sôi vài dạo, nêm gia vị, cho bông điên điển trộn bông súng ngắt khúc cùng rau om vào, múc ra tô, cả nhà cùng ăn.

Thưởng thức cá linh non kho lạt cao cấp phải dùng đến cái lẩu. Lẩu nước và me non tươi sôi vài dạo, nêm nếm gia vị vừa ăn thì thả cá linh non vào. Vậy là người ta bốc từng nhúm bông điên điển đầu mùa mà thiên nhiên đã hào phóng ban tặng cùng lúc cá linh non về, vào lẩu. Cùng với bông điên điển vàng tươi màu nắng là những cọng bông súng tước bỏ vỏ, ngắt khúc, bóp vắt nước thả vào. Rau nhúng lẩu nhanh tích tắc, gắp ra, có lẫn cá linh vừa chín tới, chấm muối ớt, cho vô miệng, nhai, nghe “hương đồng cỏ nội, sông sâu nước cuốn” lan tỏa khấu cái, không phải món nào, ở đâu cũng có được. Vị chua của me, vị ngọt béo của cá, vị làn lạt, giòn giòn hoang dã của bông điên điển, của bông súng hòa tan mặt lưỡi, lan thấm vòm hầu. Riêng chất nước ngọt của cá chảy thấm tận đáy dạ dày. Bao vị giác, xúc giác, khứu giác, thính giác và cả thị giác đều tê mê trong món ngon này.

Người vùng cận biên An Giang còn kho lạt cá linh non với trái bứa. Những con cá nhỏ hơn mút đũa thấm đẫm vị chua hoang dã của trái bứa. Rồi vị măn mẳn của muối, nước mắm cá linh hòa trong vị ngọt thịt cá quyến luyến chân răng. Lẫn trong vị giác không gì hơn những búp bông điên điển đầu mùa, bông súng đồng ngắt khúc, nhúng nước cá, vừa hơi héo, đủ nổ giòn chân răng. Món ăn cay nồng vị ớt. Ai ăn không ghiền, không thèm vì mùa cá linh non mỗi năm chỉ có một lần, chưa đầy một tháng!

PHÙ SA LỘC

Ngon và gợi nhớ “Nước không chưn sao kêu nước đứng  Cá không thờ sao gọi cá linh” Đối với cư dân sống trong lưu vực đồng bằng sông Cửu Long, khi nhắc đến cá linh luôn tạo một cảm xúc trào dâng khó tả. Cá linh có thể chế biến thành hàng trăm món, nhưng ngon hơn hết vẫn là món lẩu cá linh non và cá linh non kho lạt. Cá linh ăn ngon không phải vì cá còn non, béo, ngọt thịt, hầu như không có xương, mà ngon còn vì được ăn kèm với bông súng đồng, bông điên điển và hoa lục bình... là những đặc sản mà thiên nhiên ban tặng cùng với cá linh, được xem như “thực phẩm chức năng” trong mùa nước lũ. Những anh nông dân mới hôm nào, nay biến thành ngư dân ngồi bên nồi lẩu ngào ngạt hương đồng gió nội, nhâm nhi với ly rượu gạo. Khi đã ngà ngà say, trong cảnh sông nước mênh mông, những ngư dân này phút chốc bỗng trở thành tài tử ngân lên sáu câu vọng cổ làm bạn tê tái tâm hồn. Vậy đó, ăn cá linh không phải chỉ hưởng giá trị dinh dưỡng dồi dào từ chúng, mà còn gợi nhớ đến vùng quê có một mùa gọi là mùa nước lên. BS CKI NGUYỄN THANH HẢI (Bệnh viện cấp cứu Trưng Vương)

Chiếc máy cassette cũ

Đã lâu lắm đêm nay mình mới có đủ thời gian nghe trọn vẹn bài hát ru được phát ra từ một chiếc máy cassette đã cũ đã hơn 30 tuổi. Đó là món đồ quý giá nhất mà mẹ được cha tặng, người đã giữ gìn bên mình mang theo từ Nam ra Bắc rồi từ Bắc và Nam. Trong quãng đời truân chuyên mấy mươi năm, mẹ vẫn giữ chiếc máy như một minh chứng cho sự thủy chung dù cha có phụ rẫy mẹ đến thế nào đi chăng nữa.

Khi mẹ mất, chiếc cassette bị bỏ quên trong một chiếc thùng sắt lẫn lộn với những món đồ cũ khác không dùng, mình gặp nó khi dọn dẹp để bỏ đi một món đồ không cần thiết. Trong chiếc máy nguyên một cuộn băng, mình bỏ pin vào máy. Đó là một cuốn băng hát ru. Rưng rưng lần theo kí ức, mình gặp lại quãng đời thơ ấu bên mẹ.

“Con tôi buồn ngủ buồn nghê / Buồn ăn cơm nếp cháo kê, thịt gà…“. Mẹ hát ru chị em mình suốt những năm tuổi nhỏ. Cả khi mình đã thành thiếu nữ. Những đêm Đông khó ngủ vì thiếu chăn, thiếu đệm, lời ru của mẹ phủ ấm quanh mình. Mình vùi đầu vào ngực mẹ uống lấy lời ru rồi mơ có đôi cánh thần tiên bay qua cánh đồng, vút lên bầu trời cao rộng, qua núi cao và biển sâu. Câu hát ấy 20 năm sau mẹ lại hát ru đứa cháu ngoại đầu tiên, con gái của mình.

Giọng mẹ hay lắm. Nồng nàn, tha thiết và thắm đượm tình yêu. Lời ru ấy không chỉ có âm thanh mà còn gợi lên hình ảnh, màu sắc và cả hương thơm nữa. Lời ru của mẹ êm đềm như dòng sông Thương quê mình. Có hương thơm của bờ xôi ruộng mật; của góc bếp lam lũ sợi khói tung lên trời mang hương cơm lúa mới; của chiếc khăn thâm kim nồng mùi mồ hôi của mẹ trên những nẻo đường xa ngược gió. Có màu đen lóng lánh của hàm răng hạt na của bà; có màu nắng mới giữa mùa Đông ảm đạm; có màu áo hoa của các con ngày tết… Lời ru của mẹ có câu chuyện kể ngày xửa, ngày xưa, có khát vọng trưởng thành cho “ba hạt đậu xanh của mẹ”. Mình thuộc rất nhiều bài hát ru, mẹ đi vắng, mình lại ngân nga ru hai em tròn giấc ngủ. Mẹ bắt gặp, mỉm cười, giang tay đón ba con, ngực mẹ còn đẫm cơn gió mùa Đông Bắc nhưng trái tim mẹ lại ấm như chiếc lò sưởi xua cơn giá rét ấy đi. Chúng mình đã rất hạnh phúc…

Những ngày cuối cùng của mẹ, mình hát ru những cơn đau của mẹ, mẹ bé nhỏ lỏng một vòng tay mình bế, người nắm lấy tay mình đặt tay các em vào đó rồi người khép mắt. Mùa Đông năm ấy cái rét kéo dài lê thê, mưa nhỏ nhưng sắc, cắm phập vào thịt da, gò đống Mối ảm đạm… Mình ngồi đó trong đầu vẳng lại câu hát ru của mẹ những đêm khó ngủ. Lời ru xa vắng quyện vào nỗi day dứt mình không thể cầm tay mẹ vững chãi băng qua đường, chở mẹ đến những nơi mẹ muốn, nói những lời yêu thương với mẹ… Kí ức là điều đã qua nhưng sẽ không bao giờ cũ kĩ bởi còn nỗi nhớ lúc nào cũng tươi ròng cảm xúc.

Mình luôn xem mình là đứa hạnh phúc nhất trên cõi đời, dù cho biến cố ở đâu đó luôn sẵn sàng đổ xuống, có lúc đã muốn tước đi của mình tất cả… Nhưng bất hạnh đó chẳng thể lớn bằng hạnh phúc thực sự rằng mình đã có một người mẹ vĩ đại. Người mẹ ấy biết con mình thiếu gì, cần gì, khi nào vấp ngã để nâng con dậy cả khi người đã về nơi chín suối.

Chừng ấy năm mẹ ngừng tiếng hát. Mình ôm con ru hời câu ca cũ. Giọng mình không trong, không ngan ngát hương lúa chín, không thoang thoảng mùi ngô nếp nướng, mùi rơm rạ ngày mùa, không màu của đường làng ngõ quê. Giọng mình có màu của năm tháng thăng trầm, có nỗi buồn dồn lại như từ muôn kiếp trước nhưng cũng đủ thanh bình để ru con ngủ, đủ ngọt để con say nồng giấc ngủ. Con của mình đã quen những lời ru, nếu đêm nào các con không được mẹ ru và xoa lưng sẽ trằn trọc. Vì thế dù bận đến như thế nào vào thời khắc đó mình cũng gác mọi thứ lại, ôm con vào lòng và hời ru. Mình không muốn các con ngủ trong chới với của tiếng ồn cơ giới và ì xèo buôn bán ở bên ngoài cánh cửa.

Băng cũ, máy cũ, tiếng hát ru của người nghệ sĩ trở nên rè, nặng nhọc như bước chân của người già đã đội lên đời mình cái tuổi “cổ lai hy”. Mình men theo tiếng hát gãy khúc để tìm về hình bóng mẹ: mái tóc quà quá gót, đôi mắt thăm thẳm, khóe môi dịu dàng. Mình như được dựa vào mẹ lúc này, lúc buồn tủi, cô đơn để thấy rằng tình yêu thương có thể khiến con người ta bao dung hơn, vững vàng hơn, bớt oán than đi để mỗi ngày mỗi sống đẹp hơn. Mình đã thiếp đi trong lời ru được phát ra từ chiếc mát cassette cũ… Như thời thơ bé mình nhảy chân sáo trên cánh đồng tháng Chạp tìm rau muối về mẹ nấu canh tôm, khi ấy mùa Đông có lạnh thế nào mình cũng không sợ nữa...

Sau này chiếc casette phải sửa mấy lần, nhiều đến mức người thợ điện tử khuyên không nên dùng nữa khi tiền sửa góp lại đủ mua một cái máy nghe nhạc loại xịn. Mình chỉ cười, có những điều dù có giải thích đến thế nào không chắc người khác đã hiểu được, như chiếc máy casstte này chẳng hạn, nó đâu phải chỉ là một cổ máy già nua khắc khổ mỗi lần chạy lại run lên bần bật mà còn là hơi ấm của mẹ để lại…

Mùa thu

Mùa thu ngọt trên chùm hoa sữa tinh khiết đầu mùa. Hoa sữa nhẹ nhàng, khắc khoải, dịu ngọt, đậm đà.

Huyền Phạm

Mùa thu vàng trong bức tranh thêu chữ thập hình hoa cúc ở cửa hàng giảm giá một chiều em ghé lại. Màu vàng hoa cúc không rực rỡ, không chói lóa, chỉ thêu còn xù xì, bố cục bức tranh vô lý nhưng chiều đó, có một cô bé tỉ mẩn thêu thùa để tặng ai đó mà cô thương yêu nhất. Màu vàng trong đáy mắt cô bé ấy là mùa thu rực rỡ thiên đường nhất.

Mua thu vàng dập dìu như màu áo dài của cô gái đi ngang phố. Mùa thu rạng rỡ như nụ cười tuổi 21 vụng dại, ngờ nghệch. Mùa thu đơn sơ như lời tỏ tình năm nào. Mùa thu nhẹ lắm, ngỡ chỉ thở nhẹ có thể thổi bay được. Mùa thu cũng dịu hiền lắm! Mùa thu vàng trong vệt nắng góc phố. Mùa thu buông mành nhẹ, chẳng nhen nhóm một lời hẹn trước, giống như một lời chia tay. Ngưu Lang - Chức Nữ còn có ngày hẹn gặp, lời chia tay có hẹn ai trước bao giờ? Dù trong lòng đã đa đoan nhưng chia tay là chia tay thôi, buồn như nắng tắt mỗi chiều chênh chao, buồn u, lặng lẽ.

Ảnh: Envis.

Mùa thu ngọt trên chùm hoa sữa tinh khiết đầu mùa. Hoa sữa nhẹ nhàng, khắc khoải, dịu ngọt, đậm đà. Hoa sữa cựa mình nồng nàn như đang bị bó hẹp trong cái bình mùa thu, giờ được dịp đổ mình vào không gian thu thăm thẳm, xa gần. Hoa sữa nở bung đầy ám ảnh. Hoa sữa nâng bước tình nhân mỗi chiều hò hẹn. Hoa sữa trắng, lạnh câm se sắt phố phường, thong thoải mình níu giữ chân người. Níu sao được khi lòng người đã dứt. Mây của trời thì để gió cuốn đi.

Mùa thu tháng tám trời mưa rả rích. Thời gian chậm lại, thở dài rền rã trong không gian đặc quánh và mây đen chạng vạng. Gió lạnh ồn ã ùa về nhẹ run trên đôi tay người. Tháng tám mỏng manh như nỗi buồn giăng kín mùa hè. Những cơn mưa đầu mùa thu kéo dài như nàng thiếu nữ đỏng đảnh, ngoan cố. Ta chợt thèm muốn, khao khát một vòng tay đã cũ. Khi nỗi cô độc bám riết, ta muốn là bản năng dù bản năng ấy làm ta đớn đau và rỉ máu. Làm sao để ta bước qua một mối tình nhẹ tênh như định mệnh, nhẹ như hè qua thu tới? Làm sao khỏa lấp được khoảng trống hoác sau nhiều ngày tháng vẫn hẫng hụt như vừa mới hôm qua?

Và cô bé năm nào giờ tư lự một mình giữa mùa thu. Bức tranh thêu hình hoa cúc hoen ố màu thời gian. Mùa thu chợt nhoẻn cười, nụ cười vừa thoáng khích lệ dịu dàng, vừa thoáng thăm thẳm xót xa. Cô bé chớp mắt, hai hàng mi rơi xuống lăn dài gò má như mùa thu đã đến tự thuở nào và chẳng bao giờ hẹn trước, như lời chia tay chẳng hò hẹn trước bao giờ...

Xúc cảm mùa thu

Thu ơi! Xin mãi điểm tô cho đời luôn sắc biếc, xin mãi là những giai điệu nồng nàn, thấm đẫm...

Cô gái đến từ hôm qua 89

Một mùa thu nữa lại đang về, bánh xe thời gian cứ quay đều giữa dòng đời bất tận. Kể từ khi có sự hiện hữu của trái đất trong vũ trụ bao la, mùa thu đã ra đi và trở lại biết bao lần... Mùa thu - mùa của lá vàng rơi xào xạc. Mùa của những cô gái e ấp nép vào một bờ vai vững chãi. Mùa của những đôi bàn tay tìm đến nhau, siết chặt và truyền cho nhau tất cả hơi ấm, tình yêu thương. Mùa của những nỗi nhớ, những hoài niệm khi xa cách...

Thu về cũng là mùa tựu trường, thấp thoáng những tà áo trắng tung bay trên khắp nẻo đường. Là hình ảnh của chúng ta ngày xưa đó! Sắc thu mang đến cho con người sự rung cảm đáng yêu, đã khơi nhẹ vào hồn ta nhớ về một thuở xa xưa để rồi nghe lòng man mác những hoài niệm. Đời người có lúc nào đẹp bằng khoảng đời cắp sách và có tình nào đẹp bằng tình ngây thơ, trong sáng của cái thời "chớm lớn". Hãy cất giấu vào góc khuất trái tim đi nhé cho dù có một chút bùi ngùi, tiếc nhớ, chỉ một chút thôi cũng đủ ấm lòng.

Theo nhịp chảy của thời gian, chúng ta đã trải qua một chặng đường chông chênh trong cuộc sống và bây giờ không gian quá xa cách nhau nhưng kỷ niệm thì cứ mãi gần, cứ mãi đong đầy vì nó ở ngay trong hồn ai đó. Và giờ đây, có lẽ tâm hồn ta như già thêm một chút, cỗi cằn hơn một chút bởi bụi thời gian đã phủ lớp rêu mờ. Chỉ một chút se lạnh của gió heo may, một chiếc lá vàng rơi nhẹ cũng đủ cho lòng chúng ta chùng xuống, se sắt đón thu sang... Vậy mà khi phút giao mùa đã đến, vẫn bâng khuâng trong khoảng lặng cõi hồn ta.

Thu ơi! Xin cứ mãi điểm tô cho đời luôn sắc biếc, xin cứ mãi là những giai điệu nồng nàn, thấm đẫm cho thế gian này được nối dài thêm niềm vui và hạnh phúc để ta cứ ngỡ thu bây giờ là thu của những ngày xa xưa ấy...